|
|
BİLGİSAYARLA GÖRME Bilgisayarın insan görme yetisini taklit ederek dış dünyayı algılaması ve edindiği verileri akıllı bir biçimde işleyerek çeşitli problemlere çözüm üretmesini sağlayan bir araştırma alanıdır. Bilgisayarla görmenin ilişkili olduğu bazı uygulama alanları arasında kamera sistemleri, renk ve tonlama analizi, nesne tespiti, nesne tanıma, nesne izleme, görüntü öznitelik çıkarımı ve eşleştirme yer almaktadır. Öğretim Üyeleri İlgili Dersler |
|
BİYOENFORMATİK Biyolojik, kimyasal veya klinik deneylerle elde edilmiş verilerin analizi, saklanması, tekrar erişimi ve bu verilerin farklı biyolojik süreçleri ve bu süreçlerin canlı yaşamına ekilerini anlamak üzere kullanılması işine genel anlamda Biyoenformatik adı verilir. Biyoenformatik bilimi bu hedeflere ulaşabilmek için gerekli matematiksel modellerin ve algoritmik yöntemlerin geliştirilmesini ve bu yöntemlerin ilgili yazılım ve donanım araçlarıyla gerçekleştirimini amaçlar. Bölümümüzde bu alanda biyolojik dizilim analizi, gen ifade analizi ve genomik veri tabanlarında akıllı arama yapmak üzere bilimsel çalışmalar yapılmaktadır. Üniversitemizin Tıbbi genetik birimiyle, diğer üniversitelerin bazı bölümleriyle ve uluslarrası kapsamda yakın işbirliklerimiz vardır. Öğretim Üyeleri İlgili Dersler İlgili Projeler ?Tüm metagenome sekanslama örneklerinin geri getirimi?, TÜBİTAK-CNR (İtalya Ulusal Araştırma Kurumu) İkili İş Birliği Projesi. (Proje Numarası: 215E369) |
|
|
|
BULANIK MANTIK İlk kez 1965 yılında Lütfi Askerzade (Lotfi A. Zadeh) tarafından önerilen bulanık mantık kavramı, klasik mantığın bir genişletilmesidir. Klasik veya ikili mantıkta (Aristo mantığında) bir önermenin doğruluk değeri ya 1, ya da 0?dır (yani, önerme ya doğrudur, ya da yanlıştır). Gerçek hayatta karşılaştığımız problemlerde ise, çoğu zaman, önermeler net değildir, doğruluk/yanlışlık kavramları görecelidir ve bu nedenle de mutlak doğru bulunmamaktadır. Bu tür problemlerin çözümünde ikili mantık yetersiz kalmaktadır. Bulanık mantıkta; bir önermenin doğruluk derecesi, yalnız 0 ve 1 uç değerleri ile değil, [0, 1] aralığından olan herhangi bir sayı ile ifade edilebilir. Bulanık mantığın en temel kavramı, bulanık kümedir. Bir bulanık küme, verilen her bir elemanın bu kümeye aitlik derecesini ifade eden üyelik fonksiyonu ile belirlenir. Bulanık mantığın, Kontrol teorisinden Yapay zekaya kadar çok sayıda uygulama alanı vardır. Mühendislikte; gözlemlenen veya ölçülen değerlerdeki belirsizlikler, bulanık sayılarla ifade edilebilir. Sosyal alanlarda daha sık rastlanan belirsizlikler için ise, dilsel değişkenler kullanılabilir. Böylelikle, çeşitli alanlarda ortaya çıkan, belirsizlik içeren problemler; bulanık mantık ve bulanık kümeler teorisi yardımıyla etkili bir biçimde modellenerek çözülebilirler. Öğretim Üyeleri İlgili Dersler |
|
COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), konumsal verilerin toplanması, depolanması, işlenmesi, yönetimi, mekânsal analizi, sorgulanması ve sunulması gibi işlevleri barındıran bir bilgi sistemidir. Çok genel bir kavram olduğundan; çevre planlama, afet yönetimi, lojistik, araç izleme, tarım, madencilik, pazarlama, varlık yönetimi, askeri uygulamalar, iç güvenlik, tapu ve kadastro gibi çeşitli sosyal, çevresel ve ekonomik alanlardaki sorunların çözümüne yönelik karar verme süreçlerinde kullanılmaktadır. Kullanım alanının bu denli yaygın oluşu sebebiyle de kullanıcıları çok farklı disiplinlerden olabilmektedir. Bu nedenle CBS, bir dizi farklı teknoloji, süreç ve yöntemleri içeren genel bir terim olarak düşünülebilir. Öğretim Üyeleri İlgili Dersler |
|
|
|
ÇOKLUORTAM SİSTEMLERİ Çokluortam Sistemleri ses, imge, grafik, animasyon, metin ve video gibi birden çok veri türünün işlenmesi, depolanması, geri getirimi, iletimi ve çokluortam uygulamalarının geliştirilmesi ile ilgilenen disiplinler arası bir araştırma alanıdır. Çokluortam verilerinin edinimi, kodlama standartları, ses/imge/video işleme, çokluortam verilerinin içerik analizi ve anlamsal bilgi çıkarımı, sosyal medya platformlarındaki (YouTube, Flickr, Instagram, vb.) çokluortam büyük verilerin depolanması ve otomatik etiketlenmesi, insan-bilgisayar etkileşimi ve duygulanım hesaplama, çokluortam verilerine içerik tabanlı erişim, kablosuz çokluortam duyarga ağlar, makine öğrenme vb. konularda araştırma ve uygulama alanları bulunmaktadır. Bölümümüzde sosyal medya platformları, kablosuz çokluortam duyarga ağlar ve gözetleme uygulamaları için görsel ve işitsel (imge, video ve ses) verilerden otomatik yöntemlerle anlamsal bilgi çıkarımı, çok kipli analizi, bilgi füzyonu, depolanması ve sorgulanması konularında Tübitak destekli bilimsel ve teknolojijk araştırma projelerinde araştırmalar yapılmaktadır. Bu amaçla Ortadoğu Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü ile yakın işbirliklerimiz bulunmaktadır. Öğretim Üyeleri İlgili Dersler İlgili Projeler |
|
GÖRÜNTÜ İŞLEME Sayısal bir görüntü haline getirilmiş olan gerçek yaşamdaki resimlerin işlenerek resim özelliklerinin ve görüntüsünün daha istenilir bir şekle dönüştürülmesi ve görüntüden bilgi çıkarılabilir hale getirilmesini amaçlayan bir araştırma alanıdır. Görüntü işleme alanı içerisinde yer alan başlıca konular arasında; görüntü iyileştirme, konumsal ve frekans uzaylarında filtreleme, görüntü bölütleme / sınıflandırma ve görüntü sıkıştırma sayılabilir. Görüntü işleme soncunda elde edilecek yeni görüntüler ve öznitelikler; örüntü tanıma, makine öğrenme, bilgisayarla görme gibi alanlarda da kullanılabilmektedir. Öğretim Üyeleri İlgili Dersler İlgili Projeler |
|
|
|
SAĞLIK BİLİŞİMİ İnsan sağlılığı ile ilgili tüm süreçlerde, gerek hasta, doktor, hasta yakını gibi aktörlerin işlemlerini hatasız, daha kolay ve daha etkin yapmasını sağlayacak bilgi sistemlerinin geliştirlmesi, gerekse teşhis, tedavi ve takip aşamalarında doktorlarla yardımcı olacak akıllı sistemlerin üretilmesi işlerinin tamamı sağlık bilişimi adı altında toplanabilir. Bölümüzde özellikle medikal görüntülerin otomatik yöntemlerle analizini sağlayacak sistemlerin geliştirilmesi ve hastaların uzaktan takibini sağlayacak yardımcı araçların üretilmesi alanlarında sanayi işbirliklerini de içeren bilimsel ve ar-ge çalışmaları yapılmaktadır. Bu anlamda üniversitemizin Radyoloji ve Nöroloji birimleri yakın işbirliklerimiz vardır. Öğretim Üyeleri İlgili Dersler İlgili Projeler |
|
VERİ MADENCİLİĞİ Doksanlı yılların sonundan, özellikle iki binli yılların başından, itibaren hızla gelişen Internet veya web uygulamaları tüm dünyayı etkiler olmuş, yeni bir çağ olan Bilgi Çağı?ndan ve yeni bir toplumdan, Bilgi Toplumundan söz edilir olmuştur. İki binli yıllardan önce Megabayt veya Gigabyte boyutundaki veriler yeterli iken özellikle sosyal medyada patlama yapan ses, görüntü ve mesaj verilerinin hacmini ifade etmekte Petabyte dediğimiz on üzeri on beş byte boyutları bile yetersiz kalmakta, veri boyutu hızla artmaktadır. Bu büyüklükteki bir veri yığının işlenmesi, bu yığındaki veri (data)-haber (information)-bilgi (knowledge) ayrımının yapılabilmesi ve sade bir vatandaştan en üst düzey kamu veya özel sektör üst düzey yöneticisine kadar, kişinin doğru karar alabilmesi için gerekli olan bilgiye gereken doğrulukta, gereken zamanda ve gereken bedel karşılığı erişebilmesi son derece önem kazanmaktadır. Büyük hacimde, çeşitli ve değişken özellikteki verileri olan ve kısaca Büyük Veri (Big Data) dediğimiz veri yığınlarından bilgiye erişebilmek için klasik dosya erişim ve veritabanı yönetim sistemi gibi teknikler yetersiz kalmaktadır. Veri madenciliği (Data Mining) dediğimiz mühendislik teknikleri burada devreye girmekte ve son on yıllarda hemen her alanda giderek önem kazanmaktadır. Öğretim Üyeleri Prof. Dr. A. Ziya AKTAŞ, Dr. Öğr. Üyesi Didem ÖLÇER, Öğr. Gör. Kaya KILAN İlgili Dersler İlgili Belgeler |
|
|
|
YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ Yazılım Mühendisliği, amacı kaliteli ve uygun fiyatlı yazılım üretmek olan bir mühendislik disiplinidir. Bilgisayar Mühendisliğinin bir alt dalı olarak da tanımlanabilir. Yazılım ve program çoğu kez birbiri ile aynı imiş gibi sanılsa da ikisi ayrı terimlerdir. Yazılım geliştirmenin ömür çevrimi Planlama, Analiz, Tasarım, Gerçekleştirim ve Bakım-Onarım aşamalarını içerir. Gerçekleştirim aşamasında tasarım sonuçlarına dayalı olarak kodlama yani program yazılır ve o programın testleri yapılır. Diğer bir tanımla yazılım, program ile birlikte o program ile ilgili planlama, analiz ve tasarım bilgileri ve belgelerini (modeller) içerir. Yazılım Mühendisliğinde programlama dillerindeki gelişmeye paralel olarak çeşitli yaklaşımlar (metodolojiler, paradigmalar ve süreçler) kullanılmaktadır. Bunlar arasında Klasik Yaklaşım (Waterfall Approach), Yapısal Yaklaşım (Structured Approach), Spiral Yaklaşım, Nesnel Yaklaşım (Object Oriented Approach) ve RUP (Rational Unified Process) ile Çevik Yaklaşım (Agile Approach) sayılabilir. Öğretim Üyeleri İlgili Dersler İlgili Belgeler Hitit Çivi Yazılarının Bilgisayar Desteği ile Okunması ve Çevirisi ile İlgili El Kitabı |
|
BİLİŞSEL BİLİMLER Bilişsel bilimler, bilgisayar mühendisliği, dilbilim, psikoloji, sinirbilim, felsefe ve diğerlerini bir araya getirerek insan zihninin nasıl çalıştığını anlamaya ve modellemeye çalışan disiplinlerarası bir araştırma alanıdır. Dil, algı, bellek, mantık yürütme, dikkat ve duygu gibi zihinsel yetilerin işleyişi hakkında deneysel çalışmalar yapılarak bilimsel olarak modellenmeye çalışılır. Bilişsel bilimler araştırma alanı, zihin hakkında daha iyi bir kavrayışa sahip olmak için, insanlar, hayvanlar ve makinelerdeki biliş üzerine yapılan çalışmalar ile zekânın temel prensiplerini anlamaya çalışarak, bu sayede zeki aygıtlar geliştirebilmeye çalışır. Yapay zekâ, berimsel (hesaplamalı) modelleme, berimsel dilbilim, makine öğrenmesi, doğal dil işleme, ses işleme, görüntü işleme, bilgisayarla görme, insan bilgisayar etkileşimi gibi konular bilişsel bilimler ve bilgisayar mühendisliğinin ilgilendiği ortak konulardır. Zihin hakkında elde edilen bilgiler ve yapılan araştırmalar, insanların günlük hayatlarını kolaylaştırmak için çeşitli uygulamalar geliştirmekte de kullanabilir. Örneğin, sinirbilim alanında EEG, fMRI, fNIR gibi yöntemlerle beyin etkinlikleri takip edilerek veya elde edilen beyin görüntüleri işlenerek düşünme ile ilgili çıkarımlar yapılarak modellenebilir ve bu modeller engelli hastalar için aygıtlar geliştirmekte kullanılabilir. Veya doğal dilin yapısı metinler üzerinde incelenerek çeşitli modeller ile otomatik cevap sistemleri geliştirilebilir; göz takibi ile dikkat düzeyleri bulunarak araba kullanma davranışları üzerine yapılan çalışmalar, araba kullanırken yardımcı sistemler geliştirilmesine yardımcı olabilir. Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Mustafa SERT, Dr. Öğr. Üyesi Mehmet DİKMEN, Dr. Öğr. Üyesi Emre SÜMER, Dr. Öğr. Üyesi Çağatay Berke ERDAŞ İlgili Dersler |
|
|
|
HESAPLAMALI DİLBİLİM Doğal dili ve dilbilimsel olguları, kural-tabanlı, istatistiksel veya derin öğrenme gibi çeşitli teknikler kullanarak berimsel bir bakış açısı ile inceleyen ve modellemeyi amaçlayan disiplinler arası (dilbilim, yapay zekâ, bilişsel bilimler, bilişsel psikoloji, psikodilbilim, sinirbilim, vd.) bir araştırma alanıdır. Yapılan modellemeler bilgi-tabanlı (el ile şekillendirilmiş) veya veri-yönelimli (istatistiksel veya deneysel) olabilir. Bu alandaki çalışmalar, belirli bir dilbilimsel veya psikodilbilimsel olguyu berimsel olarak açıklamaya yönelik olabileceği gibi, konuşma ve doğal dil sistemlerinin işlevsel bir parçasını geliştirmeye yönelik, daha teknolojik içerikli de olabilir. Günümüzde, ses tanıma sistemleri, otomatik sesli cevap sistemleri, web arama motorları, metin düzenleyiciler, otomatik dil çeviriciler gibi pek çok farklı sistemde berimsel dilbilim çalışmalarının ürünleri görülmektedir. Öğretim Üyeleri İlgili Dersler |
